Άν η κατάκτηση του EURO απο την Δανία το 1992 θεωρούταν και ήταν μια μεγάλη έκπληξη, αυτό που ζήσαμε το 2004 με την κατάκτηση του ΕURO απο την Εθνική ομάδα της Ελλάδας, θα μπορούσαμε να την χαρακτηρίσουμε ως την κορυφαία έκπληξη όλων των εποχών στο παγκόσμιο ποδόσφαιρο τουλάχιστον σε επίπεδο εθνικών ομάδων.
Η Εθνική ομάδα είχε να επιδείξει όλες και όλες δύο προκρίσεις σε τελικές φάσεις το 1980 στην Ιταλία και το 1994 στο Παγκόσμιο Κύπελλο των Ηνωμένων Πολιτειών το 1994, όπου σε έξι αγώνες είχε μία ισοπαλία και πέντε ήττες με μόλις ένα γκολ στο ενεργητικό της.
Μάλιστα το ξεκίνημα στην προκριματική φάση στον 6ο όμιλο δεν ήταν καθόλου ενθαρρυντικά τα πράγματα αφού ηττήθηκε στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας απο την Ισπανία με 0-2 και στο Κίεβο απο την Ουκρανία επίσης με 2-0.
Ακολούθησαν οι νίκες με Αρμενία εντός και Βόρεια Ιρλανδία στο Μπέλφαστ και τα πράγματα άρχισαν να παίρνουν νέα τροπή τον Ιούνιο του 2003. Μέσα σε διάστημα τεσσάρων ημερών "άλωσε" το "Ρομαρέδα" με το γκολ του Στέλιου Γιαννακόπουλου και επικράτησε και της Ουκρανίας στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας με το γκολ του Άγγελου Χαριστέα παίρνοντας παράλληλα και το δωράκι απο την Βόρειο Ιρλανδία που "φρέναρε" την Ισπανία στο Μπέλφαστ.
Πλέον τα πάντα περνούσαν απο τα πόδια των παικτών της Εθνικής αφού με δύο νίκες στα υπολειπόμενα παιχνίδια θα έπαιρναν την πρώτη θέση και την πρόκριση στην τελική φάση. Όπερ και εγένετο νίκη στο Ερεβάν με το γκολ του Ζήση Βρύζα και στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας επί της Βορείου Ιρλανδίας με την εύστοχη εκτέλεση πέναλντι του Βασίλη Τσιάρτα στο 69'.
Στους άλλους ομίλους στον 1ο η Γαλλία δεν είχε κανένα πρόβλημα κάνοντας το 8 στα 8 αφήνοντας στην δεύτερη θέση την Σλοβενία, στον 2ο η Δανία κατάφερε να πάρει την πρωτιά στον όμιλο αφήνοντας τους Νορβηγούς ισόβαθμους στην δεύτερη θέση με τους Ρουμάνους, ενώ στον 3ο οι Τσέχοι επικράτησαν στην μάχη της πρώτης θέσης έναντι των Ολλανδών.
Στον 4ο όμιλο η Σουηδία πήρε την πρόκριση ένατι των Λετονών που κατετάγησαν δεύτεροι και των Πολωνών που ήρθαν τρίτοι, στον 5ο η Γερμανία ήρθε πρώτη με δεύτερη την Σκοτία, στον 7ο οι Άγγλοι βρήκαν σθεναρή αντίσταση απο τους Τούρκους καταφέρνοντας να εξασφαλίσουν τη πρώτη θέση την τελευταία αγωνιστική με την "λευκή" ισοπαλία στην Κωνσταντινούπολη.
Στον 8ο η Βουλγαρία πήρε την πρώτη θέση αφήνοντας στην δεύτερη θέση τους Κροάτες και τους Βέλγους, στον 9ο η Ιταλία κατέλαβε την πρώτη θέση και στον 10ο η Ελβετία άφησε στην δεύτερη θέση την Ρωσία.
Στα μπαράζ η Ολλανδία δεν είχε πρόβλημα απέναντι στην Σκοτία παρά την ήττα στο πρώτο ματς με 1-0 αφού την "διέλυσε" στο Άμστερντάμ με 6-0, όπως και η Ισπανία κόντρα στην Νορβηγία με δύο νίκες 2-1 και 3-0 στο Όσλο.
Η Ρωσία με το εκτός έδρας γκολ του Εφσέεφ απέκλεισε τους Ουαλούς, στο βαλκανικό ντέρμπι η Κροατία παρά την εντός έδρας ισοπαλία 0-0 νίκησε στην Λιουμπλιάνα με το γκολ του Πρσο και πήρε την πρόκριση, ενώ η έκπληξη σημειώθηκε στο ζευγάρι της Λετονίας με την Τουρκία.
Η χώρα της Βαλτικής νίκησε στην Ρίγα 1-0 με το γκολ του Βερμπακόφσκις και παρότι βρέθηκε να χάνει 2-0 στο "Ινονού" της Κωνσταντινούπολης κατάφερε να ισοφαρίσει με τους Λάιζανς και Βερμπακόφσκις και να πάρει για πρώτη φορά στην ιστορία της το εισιτήριο για την τελική φάση.
Μια τελική φάση που θα διεξαγόταν στα γήπεδα της Πορτογαλίας και πιο συγκεκριμένα στις πόλεις Λισαβόνα(σε δύο στάδια), Οπόρτο(σε δύο στάδια), Αβέιρο, Κοίμπρα, Γκιμαράες, Μπράγκα, Φάρο/Λουλέ και Λειρία αντίστοιχα.
Απο το 2002, ο κανονισμός του «χρυσού» γκολ, έγινε «ασημένιο». Έτσι λοιπόν σε περίπτωση που κάποιο νοκ άουτ ματς πήγαινε στην παράταση κι μία από τις δύο ομάδες σκόραρε στο πρώτο ημίχρονο της, τότε αυτό θα παιζόταν ολόκληρο και αν το σκορ δεν άλλαζε το ματς θα έληγε στο 105’. Αν κάποια από τις δύο ομάδες σκόραρε στο δεύτερο ημίχρονο της παράτασης, τότε θα παίζονταν και τα 30 λεπτά του έξτρα χρόνου.
Στην πρεμιέρα της διοργάνωσης στον 1ο όμιλο η Ελλάδα έκανε το πρώτο της θαύμα αφού κατάφερε να πάρει την νίκη απέναντι στους διοργανωτές με τα γκολ των Γιώργου Καραγκούνη και Άγγελου Μπασινά, ενώ το μόνο που κατάφερε η Πορτογαλία ήταν να μειώσει με τον Κριστιάνο Ρονάλντο. Η ισοπαλία της δεύτερης αγωνιστικής κόντρα στην Ισπανία άνοιγε διάπλατα τον δρόμο για την πρόκριση που λίγο έλειψε να παρεκκλίνει.
Στο τρίτο ματς κόντρα στην αδιάφορη Ρωσία που είχε ήδη δύο ήττες βρέθηκε στο πρώτο εικοσάλεπτο να βρίσκεται να κυνηγάει στο σκορ χάνοντας 2-0. Στο 43' ο Βρύζας μειώνει σε 2-1 και τα πάντα κρίνονταν στην κόψη του ξυραφιού αφού και το άλλο ματς ήταν στο 0-0.
Στο 57' ο Νούνο Γκόμες έβαζε μπροστά την Πορτογαλία που έμελλε να είναι και το τελικό σκόρ και έτσι η εθνική μας παρά την ήττα ισοβάθμησε στην δεύτερη θέση με τους Ισπανούς αλλά λόγω καλύτερης επίθεσης πήρε την πρόκριση.
Στον 2ο όμιλο Γάλλοι και Άγγλοι δεν είχαν πρόβλημα κόντρα σε Κροάτες και Ελβετούς, ενώ στον 4ο η εκπληκτική Τσεχία έκανε το 3 στα 3, κόντρα στους Ολλανδούς μάλιστα γύρισε το σκόρ απο 0-2 σε 3-2, οι "οράνιε" πήραν την δεύτερη θέση αφήνοντας εκτός τους απογοητευτικούς Γερμανούς που απέσπασαν μόνο δύο ισοπαλίες.
Στον 3ο όμιλο η τελευταία αγωνιστική έχει μείνει στην ιστορία για τον αγώνα της Σουηδίας με την Δανία. Οι δύο ομάδες γνώριζαν ότι για να μπορέσουν να πάρουν την πρόκριση έναντι των Ιταλών έπρεπε να έρθουν ισόπαλοι με 2-2 ούτως ώστε σε τριπλή ισοβαθμία να έχουν το προβάδισμα απο τους 'ατζούρι" λόγω καλύτερης διαφοράς τερμάτων.
Ο Τόμασον έδωσε το προβάδισμα στην Δανία στο 28',για να ισοφαρίσει με πέναλντι ο Λάρσον στο 47'. Στο 66' και πάλι ο Τόμασον έκανε το 2-1, αλλά στο 89' ο Γιόνσον έφερε το παιχνίδι και πάλι στα ίσια σε 2-2 που ήταν και το σκόρ πρόκρισης.
Την ίδια ώρα η Βουλγαρία άνοιγε το σκόρ με τον Μαρτίν Πετρόφστο 45' με πέναλντι για να έρθουν οι Περότα στο 48' και Κασάνο στο 90+4' να δώσουν την νίκη στην Ιταλία που αποδείχτηκε δώρον άδωρον κατηγορώντας τις δύο ομάδες για "σκανδιναβική" συμπαιγνία εις βάρος τους.
Στα προημιτελικά οι δύο απο τους τέσσερις αγώνες κρίθηκαν στα πέναλντι, η Τσεχία ξεπέρασε με άνεση το εμπόδιο της Δανίας με 3-0, ενώ η Ελλάδα στο "Ζοσέ Αλβαλάδε" άφηνε εκτός συνέχειας την Πρωταθλήτρια Ευρώπης Γαλλίας χάρις στο γκολ του Χαριστεά στο 64' και περνούσε για πρώτη φορά στην ιστορία της στα ημιτελικά της διοργάνωσης.
Πορτογάλοι και Άγγλοι συναντήθηκαν στο "Ντα Λούζ" με τα "λιοντάρια" να προηγούνται στο 3' με τον Όουεν και στο 83' ο Πόστιγκα ισοφάρισε στέλνοντας το ματς στην παράταση. Στον έξτρα χρόνο οι γηπεδούχοι προηγήθηκαν με τον Ρουί Κόστα στο 110', για να ισοφαρίσει ο Λάμπαρντ στο 115' και το ματς να οδηγηθεί στα πέναλντι.
Εκεί Ντέιβιντ Μπέκαμ και Ρουί Κόστα έστειλαν την μπάλα άουτ, ο δε Μπέκαμ ψηλά πάνω απο τα δοκάρια, και στο τελευταίο πέναλντι ο Ρικάρντο απέκρουσε αυτό του Βασέλ και για μία ακόμη φορά η εθνική ομάδα της Αγγλίας αποκλειόταν απο την συνέχεια στην "ρώσικη ρουλέτα".
Στην έτερη αναμέτρηση που κρίθηκε στα πέναλντι Ολλανδοί και Σουηδοί έμειναν στο 0-0 με τις δύο ομάδες να έχουν απο ένα δοκάρι έκαστος στο 93' ο Ρόμπεν και στο 117' ο Λάρσον. Ο Ιμπραίμοβιτς έστειλε την μπάλα άουτ, ο Φιλίπ Κοκού στο δοκάρι, ο Φαν Ντε Σάρ νίκησε τον Μέλμπεργκ και ο Ρόμπεν με το εύστοχο πέναλντι του έστειλε τους "οράνιε" στα ημιτελικά.
Στα ημιτελικά η Ελλάδα κλήθηκε να αντιμετωπίσει στο "Ντραγκάο" την ιδιαίτερα φορμαρισμένη Τσεχία που ήταν απο τα μεγάλα φαβορί της διοργάνωσης. Πράγματι η ομάδα του Κάρελ Μπρούκνερ ήταν καλύτερη πίεσε την εστία του Αντώνη Νικοπολίδη αλλά στην εξέλιξη του αγώνα έχασε τον Πάβελ Νέντβεντ λόγω τραυματισμού και το 0-0 παρέμεινε στην κανονική διάρκεια του παιχνιδιού.
Στην παράταση η Ελλάδα απείλησε την εστία του Τσέχ με τους Γιαννακόπουλο και Δέλλα και στις καθυστερήσεις του πρώτου ημιχρόνου της παράτασης ήρθε το "ασημένιο γκολ". Απο το κόρνερ του Τσιάρτα ο Δέλλας στο πρώτο δοκάρι δεν άφησε περιθώρια αντίδρασης στους αμυντικούς των Τσέχων στέλνοντας την εθνική μας στον τελικό της διοργάνωσης.
Αντίπαλος της και πάλι η Πορτογαλία η οποία επικράτησε της Ολλανδίας με 2-1, χάρις στα τέρματα του Ρονάλντο και Μανίς ενώ η ομάδα του Ντίκ Άντβοκαατ μπήκε ξανά στο παιχνίδι με το αυτογκόλ του Αντράντε στο 63' χωρίς να αλλάξει κάτι στο υπόλοιπο, με τους Ίβηρες να φτάνουν για πρώτη φορά και αυτοί στην ιστορία τους σε τελικό μεγάλης διοργάνωσης.
Στις 4 Ιουλίου στο "Ντα Λούζ" της Λισαβόνας και μπροστά σε 62.865 θεατές ο Μάρκους Μερκ σφύριξε την έναρξη του αγώνα. Η εθνική ομάδα με σφικτή αμυντική τακτική κατάφερε να αντιμετωπίσει την επιθετικότητα των Πορτογάλων ψάχνοντας την δική της καλή επιθετική στιγμή.
Αυτή ήρθε στο 57' όταν απο κόρνερ του Άγγελου Μπασινά ο Άγγελος Χαριστέας εκμεταλλεύτηκε την άστοχη έξοδο του Ρικάρντο και με κεφαλιά άνοιξε το σκόρ. Όσες φορές οι οικοδεσπότες απείλησαν βρήκαν μπροστά τους τον Αντώνη Νικοπολίδη ο οποίος διατήρησε το μηδέν στην άμυνα και όταν ο Γερμανός διαιτητής σφύριξε την λήξη του αγώνα κανείς δεν πίστευε αυτό που είχε συμβεί η Ελλάδα Πρωταθλήτρια Ευρώπης για το 2004.
Ο Θοδωρής Ζαγοράκης ανακηρύχτηκε κορυφαίος ποδοσφαιριστής της διοργάνωσης και μαζί του άλλοι 4 παίκτες της εθνικής οι Αντώνης Νικοπολίδης, Τραιανός Δέλλας, Άγγελος Χαριστέας και Γιούρκας Σειταρίδης συμπεριλήφθηκαν στην κορυφαία 23αδα του τουρνουά.
Μαζί τους ήταν ακόμα οι Πέτρ Τσέχ(Τσεχία), Σολ Κάμπελ(Αγγλία), Ρικάρντο Καρβάλιο(Πορτογαλία), Άσλει Κόουλ(Αγγλία), Όλοφ Μέλμπεργκ(Σουηδία), Τζιανλούκα Ζαμπρότα(Ιταλία), Μίκαελ Μπάλακ(Γερμανία), Λουίς Φίγκο(Πορτογαλία), Φράνκ Λάμπαρντ(Αγγλία), Μανίς(Πορτογαλία), Πάβελ Νέντβνετ(Τσεχία), Ζινεντίν Ζιντάν(Γαλλία), Μίλαν Μπάρος(Τσεχία), Χένρικ Λάρσον(Σουηδία), Ρούουντ Φαν Νιστελρόι(Ολλανδία), Κριστιάνο Ρονάλντο(Πορτογαλία) και Γιον Νταλ Τόμασον(Δανία).
