Οι καταιγιστικές εξελίξεις στην ευρωπαϊκή ήπειρο με την διάλυση της Γιουγκοσλαβίας και της Σοβιετικής Ένωσης αλλά και τον διαχωρισμό της Τσεχίας με την Σλοβακία, δεν άφησε ανεπηρέαστο και το ποδόσφαιρο. H UEFA πλέον μετρούσε 48 μέλη στο δυναμικό της και για αυτό τον λόγο αποφάσισε τον Νοέμβριο του 1992 να αυξήσει τις ομάδες απο 8 σε 16 στην τελική φάση του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος αρχής γενομένης απο αυτό του 1996.
Πολύ πριν απο την διεύρυνση της τελικής φάσης τον Μάιο του 1992 η ευρωπαϊκή ομοσπονδία αποφάσισε να δώσει το χρίσμα στην Αγγλία η οποία μάλιστα απέσυρε την υποψηφιότητα της απο την διεκδίκηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου το 1998, Ήταν πάντως και σημαδιακή αυτή η ανάθεση αφού συμπληρώνονταν τριάντα χρόνια απο την κατάκτηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1966.
Για την πρόκριση δημιουργήθηκαν οκτώ γκρούπ απο τα οποία τα εφτά αποτελούταν απο έξι ομάδες και ένα απο πέντε ομάδες. Την πρόκριση έπαιρναν οι οκτώ πρώτοι,οι έξι καλύτεροι δεύτεροι με τους δύο υπολειπόμενους δεύτερους να δίνουν αγώνα μπαράζ για την πρόκριση.
Απο τον 1ο όμιλο την πρόκριση πήραν Ρουμάνοι και Γάλλοι, απο τον 2ο όμιλο Ισπανοί και Δανοί, απο τον 3ο Ελβετία και Τουρκία αμφότεροι για πρώτη φορά στην ιστορία τους, απο τον 4ο Κροάτες στην παρθενική τους εμφάνιση και Ιταλοί οι οποίοι ισοβάθμησαν στην πρώτη θέση με 23 βαθμούς.
Στον 5ο όμιλο Τσεχία, Ολλανδία και Νορβηγία διεκδίκησαν μέχρι τέλους με τους πρώτους να παίρνουν την απευθείας πρόκριση, "οράνιε" και "Βίκινγκς" ισοβάθμησαν στην δεύτερη θέση με τους Ολλανδούς να καταλαμβάνουν τελικά την δέυτερη θέση και να διεκδικήσουν την πρόκριση σε αγώνες μπαράζ.
Στον 6ο όμιλο οι Πορτογάλοι πήραν την πρόκριση και στην δεύτερη θέση ισοβάθμησαν οι Ιρλανδοί με τους Βορειοιρλανδούς με τους Ιρλανδούς να είναι αυτοί που κατέλαβαν την δεύτερη θέση και θα διεκδικούσαν με τους Ολλανδούς το τελευταίο εισιτήριο.
Στον 7ο όμιλο Γερμανία και Βουλγαρία για πρώτη φορά στην ιστορία της και στον 8ο Ρωσία και Σκωτία πήραν τις απευθείας προκρίσεις για τα αγγλικά γήπεδα. Πλέον έμενε μία θέση ανάμεσα σε Ολλανδούς και Ιρλανδούς και στις 13 Δεκεμβρίου του 1995 στο "Άνφιλντ" η ομάδα του Γκούους Χιντινκ πήρε την νίκη και την πρόκριση με 2-0 χάρις στα γκολ του Πάτρικ Κλάιφερτ.
Λονδίνο, Μάντσεστερ, Λίβερπουλ, Μπέρμιγχαμ, Λίντς, Σέφιλντ, Νότιγχαμ και Νιούκαστλ ήταν οι οκτώ πόλεις που θα υποδέχονταν τους 16 φιναλίστ. Οι 16 ομάδες χωρίστηκαν σε τέσσερις ομίλους των τεσσάρων ομάδων όπου την πρόκριση έπαιρναν οι δύο πρώτοι με την νίκη να δίνει τρεις βαθμούς.
Στον 1ο όμιλο οι οικοδεσπότες Άγγλοι με δύο νίκες και μία ισοπαλία πήραν την πρόκριση και την πρώτη θέση, ενώ για την δεύτερη θέση Ολλανδοί και Σκοτσέζοι ισοβάθμησαν με 4 βαθμούς, με τους Ολλανδούς να παίρνουν την πρόκριση χάρις στην καλύτερη επίθεση.
Στον 2ο όμιλο οι Γάλλοι τερμάτισαν στην πρώτη θέση με 7 βαθμούς, ενώ για την δεύτερη θέση πάλεψαν οι Ισπανοί με τους Βούλγαρους, με τους Ίβηρες να παίρνουν τελικά την πρόκριση για την προημιτελική φάση.
Στον 3ο όμιλο η Γερμανία πήρε την πρόκριση την έκπληξη όμως την έκανε η Τσεχία που άφησε εκτός την φιναλίστ του Παγκοσμίου Κυπέλλου πριν δύο χρόνια στις Ηνωμένες Πολιτείες Ιταλία. Η ομάδα του Ντούσαν Ούριν νίκησε στο μεταξύ τους παιχνίδι και παρότι έφερε ισοπαλία με την Ρωσία, εκμεταλεύτηκε την "λευκή" ισοπαλία των "ατζούρι" με τους Γερμανούς με τον Τζιανφράνκο Τζόλα να έχει χαμένο πέναλντι που το απέκρουσε ο Κέπκε.
Τέλος στον 4ο όμιλο οι Πορτογάλοι πήραν την πρώτη θέση ακολουθούμενοι απο τους Κροάτες που άφησαν στην τρίτη θέση τους Πρωταθλητές Ευρώπης το 1992 Δανούς.
Στα προημιτελικά την αυλαία άνοιξαν οι Άγγλοι με τους Ισπανούς στο "Γουέμπλει" οι οποίοι αναδείχτηκαν ισόπαλοι χωρίς τέρματα τόσο στον κανονικό αγώνα όσο και στην παράταση και τα πάντα θα κρίνονταν στην διαδικασία των πέναλντι.
Ο Ιέρο στο πρώτο πέναλντι έστειλε την μπάλα στο οριζόντιο δοκάρι του Σίμαν, με τον τερματοφύλακα της Άρσεναλ να αποκρούει το πέναλντι του Ναδάλ και να στέλνει τα "λιοντάρια" στην επόμενη φάση. Στα αξιοσημείωτα το εύστοχο πέναλντι του Στιούαρτ Πίρς ενός απο των δύο που έχασαν πέναλντι στον ημιτελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1990 στην Ιταλία απέναντι στους Γερμανούς.
Δεύτερο ματς που χρειάστηκε η διαδικασία των πέναλντι ήταν αυτό ανάμεσα στην Γαλλία και την Ολλανδία στο "Άνφιλντ". Χωρίς σκόρ τόσο στον κανονικό αγώνα όσο και στο έξτρα τριαντάλεπτο, στην "ρώσικη ρουλέτα" και ενώ το σκόρ ήταν 3-3 ο Λαμά απέκρουσε το πέναλντι του Ζέεντορφ, Γκερέν και Μπλάν ευστόχησαν δίνοντας στους "τρικολόρ" την πρόκριση.
Στο "Όλντ Τράφορντ" οι Γερμανοί προηγήθηκαν με πέναλντι του Κλίνσμαν στο 20', ο Σούκερ ισοφάρισε στο 51', για να έρθει ο Ζάμερ στο 59' να γράψει το τελικό σκόρ 2-1, ενώ στο "Βίλα Πάρκ" οι Τσέχοι με γκολ του Πομπόρσκι στο 53' επικράτησαν των Πορτογάλων με 1-0.
Στην ημιτελική φάση στο Μάντσεστερ Τσέχοι και Γάλλοι έμειναν στην "λευκή" ισοπαλία και θα έλυναν τις διαφορές τους στα πέναλντι όπου αυτή την φορά οι "πετεινοί" ηττήθηκαν με 6-5 αφού ο Κούμπα απέκρουσε το σουτ του Πεδρός.
Ο έτερος ημιτελικός ανάμεσα στην Γερμανία και την Αγγλία στο "Γουέμπλει" έκρυβε πολλές αναμνήσεις απο την μονομαχία τους στο ίδιο γήπεδο τριάντα χρόνια πριν στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο Άλαν Σίρερ έβαλε τους Άγγλους μπροστά στο σκόρ όμως ο Κούντς στο 19' έφερε το παιχνίδι στα ίσια με το σκόρ αυτό να παραμένει μέχρι και το τέλος με τον Άντερον να έχει δοκάρι στην παράταση. Με το σκόρ στο 5-5 ο Γκάρεθ Σάουθγκειτ νικήθηκε απο τον Κέπκε, ο Μέλερ αντίθετα ήταν εύστοχος με τα"πάντσερ" να παίρνουν την πρόκριση με 6-5 όπως και έξι χρόνια νωρίτερα στην Ιταλία στο Παγκόσμιο Κύπελλο.
Στις 30 Ιουνίου στο "Γουέμπλει" μπροστά σε 73.611 θεατές Γερμανία και Τσεχία διεκδικούσαν το 10ο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα με τους μεν Γερμανούς να θέλουν το τρίτο τρόπαιο στην ιστορία τους και να γίνουν οι ρέκορντμεν, οι δε δεύτεροι να επαναλάβουν τον θρίαμβο του 1976.
Στο 59' ο Ζάμερ ανέτρεψε τον Πομπόρσκι με τον Ιταλό διαιτητή Πιερλουίτζι Παιρέτο να καταλογίζει την εσχάτη των ποινών. Ο Μπέργκερ απο τα 11 βήματα νίκησε τον Κέπκε ανοίγοντας το σκόρ, όμως στο 73' απο φάουλ του Τσίγκε ο Όλιβερ Μπίρχοφ που είχε μπει ως αλλαγή στην θέση του Μεμέτ Σολ στο 69' "έσπασε" το τεχνητό οφσάιντ και με κεφαλιά έκανε το 1-1.
Στο υπόλοιπο της κανονικής διάρκειας δεν άλλαξε κάτι και έτσι οι δύο ομάδες θα έλυναν τις διαφορές τους στην παράταση όπου για πρώτη φορά σε μεγάλη διοργάνωση θα έβρισκε εφαρμογή το "χρυσό γκολ" η αλλιώς ο "ξαφνικός θάνατος". Όποια ομάδα έβρισκε τον δρόμο για τα δίχτυα τότε το ματς ολοκληρωνόταν και έπαιρνε την νίκη.
Στο 95' o επιθετικός της Ουντινέζε με πλάτη προς το τέρμα επιχείρησε το σουτ που κόντραρε σε Τσέχο αμυντικό αιφνιδιάζοντας τον Κούμπα με την μπάλα να καταλήγει στα δίχτυα δίνοντας πρόωρο τέλος στον τελικό με 2-1 και τον Γιούργκεν Κλίνσμαν να σηκώνει στον αγγλικό ουρανό το τρόπαιο του Πρωταθλητή Ευρώπης.
Ο Ματάις Ζάμερ κατέκτησε στον τίτλο του πολυτιμότερου παίκτη του τουρνουά και συμπεριλήφθηκε στην κορυφαία ομάδα του τουρνουά μαζί με τους Αντρέας Κέπκε(Γερμανία) και Ντέιβιντ Σίμαν(Άρσεναλ), Ράντοσλαβ Λάταλ(Τσεχία), Λοράν Μπλάν(Γαλλία), Μαρσέλ Ντεσαγί(Γαλλία), Πάολο Μαλντίνι(Ιταλία), Κάρελ Πομπόρσκι(Τσεχία), Στιβ Μακμάναμαν(Αγγλία), Πολ Γκασκόιν(Αγγλία), Ντιντιέ Ντεσάν(Γαλλία), Ντίτερ Άιλτς(Γερμανία), Ρουί Κόστα(Πορτογαλία), Χρίστο Στόιτσκοφ(Βουλγαρία), Νταβόρ Σούκερ(Κροατία), Πάβελ Κούκα(Τσεχία), Άλαν Σίρερ(Αγγλία) και Γιούρι Τζορκαέφ(Γαλλία)
